Hordhac:
Eray Bixin waxaa lagu qeexaa barashada erayada iyo isticmaalkooda. Waxaa sidoo kale Eray Bixin la yiraahdaa cilmiga micne aanuu lahaan jirin lagu siiyo eray; ama eray micne kale oo aanu isagu lahaan jirin lagu deymiyo. Tusaale ahaan, erayada fuuca (bold) ah ee hoose micne kale ayay lahaan jireen intii aan dib eray bixin loogu samayn oon micne aanay lahaan jirin la siinin. U fiirso:
Web: waxay ahaan jirtay guriga caaracaarada inta aan tiknoolojiyadda casriga ahi iman una bixin mareegta wax laga daalacdo.
Virus: waxa uu eraygani ahaan jiray hargab qandho badan oo dadka, shimbiraha iwm ku dhaca inta aan tiknoolojiyadda casriga ahi cudur computer-ka ku dhaca u bixin.
Memory: waxa uu eraygan na ahaan jiray xasuusta caadiga ah ee aadanaha, hadda se waa qayb computer-ka mid ah oo wax lagu keydsho.
Sidaa si la mid ah, marka aynu eray bixin samaynayno laba dhabbo midood baynu qaadaynaa ama labada waddo ba waynu ku soo arooraynaa. Waa:
1) Waddoda kowaad: Eray tiknoolojiyadda casriga ahi inoo keentay baynu mine hore u jiray siinaynaa.
2) Waddoda labaad: Eray qalaad asaan in badan isticmaalay oo Soomaali noqday baynu u raadinaynaa eray asal ahaan Soomaali ah oo in la isticmaalo kaga habboon.
Intaasi hordhac ha inoo ahaatee, waxa aynu qormadeena ku eray bixin doonnaa 5 eray oo inta badan tiknoolojiyaddu inoo keentay asaynu isticmaalo. Waa kuwan ee ha u daymo la’aan in aad isticmaasho hadda dabadeed.
MOBILE = ALEEN
Mobile waa taleefoonka gacanta ee lagu xariiro. Aleen na waa koorta yar ee aalaa ubadka iyo awrta lagu xiro. Kooraha waaweyn sida: afjeexda & boodaanka waxaa lagu xiraa geela kor u foofa, siiba kan hurweynka ah. Koortan yar ee aleenka la yiraahdo se iyadu waa mid loogu talo galay in meel dhaw laga maqlo. Waxaa aalaa ubadka iyo awrta loogu xiraa si loo hubsado dhinaca ay xaafadda ka jiraan, maadaama, aanay ka ag fogaan mar wal ba xeradooda agagaarkeeda.
Mobile-ka, sidoo kale, waxaad arkaysaa labo qof oo is wacaya oo haddana isu muuqda ama isku biibito, hudheel iwm jooga. Haddaba, haddii mobile-ka shaqadiisu tahay in lagu raadsho dadka laguna soo helo, aleenka shaqadiisu na intaa uun kama fogayn marka dhanka baadiyaha laga eego. Taasi na waa sababta aan u aaminsanahay in ‘mobile’ erayga ugu dhaw ee lagu fasiri karaa ayahay aleen.
SIM CARD = CARRAB
Sim card: waa shay yar oo aleenka (mobile) la gasho is wacitaan iwm loo sameeyo. Carrab dadka badanki waa yaqaan oo waa kan afka dadka ka hadliya. Soomaalidii hore waxay carrab sidoo kale u baxsheen labo qori oo koorta lagu xiro si ay uga dhawaajiyaan. Xilligaa ma aanay jirin tiknoolojiyadda maanta jirta. Haddii maanta aynu hayno ‘Sim card’ miyaynaan u la bixi karin ‘Carrab’?
MISSED CALL = HELIWAA
‘Missed call’ waa labo eray oo Ingiriis ah, laakiin, haatan hal micne ayay xambaarsanyihiin. ‘Messed’ micnaheedu waa waayid. ‘Call’ micnaheedu waa wacid. Marka la isku daro ‘missed call’ waa ‘heliwaa’. Waa marka qof aad wacday aleenka (mobile) kaa qaban waayo.
Tusaale: Marka aad doonayso in aad qof u sheegto in aad soo wacday, laakiin, uu aleenka kaa qaban waayay, waxa aad oranaysaa, ‘Mudane, waan ku soo wacay, hase ahaatee, iga ma aada qaban aleenka’. Markaas waxa uu kuugu jawaabayaa, ‘Mudane, heliwaagaaga waan arkay, deedna ‘baaq’ baan kuu soo diray. Malahayga maadan arag’. ‘Baaq’ hadda ayaan iyana baran doonnaa.
FLASH = BAAQ
‘Baaq’ iyana aleenka ayay la xiriirtaa way se ka duwantahay ‘heliwaa’. ‘Baaq’ waxaad dirtay marka aad doonayso in aad dareensiiso qof kale in aad rabto in uu ku soo waco iwm. ‘Baaq’ & ‘heliwaa’ waxa ay ku kala duwanyihiin oo kali ah waa: Baaqu waa ku tala gal aad doonayso in aad adigu goyso aleenka marka aad qofka wacdo; heliwaa se waa ku qabsatay oo qofkii ayaan markaa kuu jawaabi karin.
Tusaale: Haddii hooyo ku soo wacdo, asay se ku waydo ood heliwaageeda aragto, u dir baaq si ay kuu soo wacdo; maxaa yeelay adiga lacag kuugu ma jirto.
CALL BARING = YAARAN
Call Baring: waa cillad carrabka (sim card) ku dhacda oo aanuu wax ba waci karin.
Yaaran: iyana waa cillad koorta ku dhacda, ama la gasho. Haddii koortu yaarantahay, ma dhawaaqdo ama ma yeerto. Inta caws iwm la gasho ayaa loo diidaa in carrabadeedu daamankeeda ku dhacaan, sidaas na, codkaa uga yaarma ama uga xirma.
Haddaba, waxaan aqoonsaday in marka uu carrabka (sim card) aleenku (mobile) aanuu cidna waci karin, isla markaas na, la cillad bixin karo uu yaaranyahay. Waa jiraan cillado kale oo kallifi kara in aanuu aleenku wax ba wici karin, sida xawilaadda iwm. Laakiin, yaarnaantu waa cillad ka mid ah kuwa carrabka ku dhaca.
Tusaale: Carrabka aleenkaygu wuu yaaranyahay ee, fadlan, ii cillad bixi.
Cabdirisaaq Baraag
