Ala Maxay Xamar Beenta Xaraasta oo Waliba Aaney Xishoodka Aqoonin.
W/Q: Abokor Mohamud
Hadii ay run tahay sida ay sheegayaan kuwa isku magaacab inay yihiin Madaxda Soomaliya inay la soo Waregeen maamulka Hawadooda ee sare waa mudan yihiin in loogu Hanbalyeeya laguna ixtrimaa si ilaa Heersare ah.
Hadii balse wax ka soo noqdaan inaan waxay sheegteen inaan waxba run ka aheyn waa waxii ay ku caan ahaan jireen ee 27sandood ay la wareega lan jiriin oo wax la yaab ah noqon mayso ee waxaanu u sheegayna inta beenta walwasha ee aa naan aqoon fiican u lahayn waxay dhaqan iyo ficil soo jireen ah u leeyihiin waa wanaagsan tahay inaad mar uun beentiina iyo aragti yaradiina la kulantaan bal maxaad ka odhaneysaan tan maantan waa doqonimadiin aad ku caan ahaydeen maanta halkan kugu bahdishay,e .Kolna ma qaadanayaan guuldaradood aqoonsin hadalkiisa daaye waxood uun bay hadan sii wadi ileen kama daalan been iyo dariiqyadeed farah badan maalinba mid ku soo saarta hadii aad ka mid tahay kuwa ay hogaanka u hayso ee ay hagto .
Waxaa jirta maah maah tidhaada “Islaan fadhida legdin la fududa” kuwa la dhacsan waxa la xidhiidha arinat Hawada iyo la wareegideed mid Madax ah iyo mid Ummada ka mid ahiba waa islaanta fadhida ee sida yare e fudud ay la tahay Dad legdamaya.
Mar labaad dabcan waxa la ogsoon yahay Somaaliya magac ahaan waa loo yidhaada laakiin ma jirto wax dawlad ah oo dhulka ay bedkiisa sheegato iyo Ummadiiba leedahay ka masuul ahi marka ninka aan dhulkiisi iyo Ummadiisaba gacanta aanu ugu jirin side ayeey ku suurtoobaysa inuu Hawada sare ka hadlo oo dhamaan Mandaqadu kula Wadaagto? ,, Ma laa waxaba ka wanaagsan lahayd iyagoo yidhaad Budhcad badeed ayaa Hawadsare lagu Wareejinayaa? Ma ku doodaysa.
————————————————————————-
Daah furka ay isugu yimaadeen ee ay ku sheegen inay si toos ah laga bilaabo maant in Somaaliy Maamuli doonto Hawadeed ka qabsoomay Garoonka diyaradah eee xamar ma jirin wax saraakiil ah oo ka socday Haya,dii gacanta ku haysay howada soomaaliya ee fadhigeedu ahaa Kenya ee gacant ku haysay mudadii aheyd 27sandood Soomaaliya dhiiga iska jaqaysay ee loagu magaacabo (ICAO ).
1) Hadii ay wax uun ka jiri la haayeen Ha,yada ICAO goob –joog ayeey ka noqon lahayd sababto ah waxay wareejinaysa masuuliyad aad u muhiim tahay Mandaqada Geeska Afrika oo dhan iyo Aduunka intiisa kale diayaradahoodu isaga goosahan geeska afrika iyo inta kale ku xidhiidsan sida africa da kale iyo Bariga dhex ba .
2) Intii halka soo qayb gashay sida ay sheegeen lab hadal oo aan isku mid ahyeyn ayaa lag yidhi goobtii daah furku ka dahacay ee garoonk diyaaradha ee xamar,oo ah in mar ay yidhaadeen maanta laga bilaabo waxii somaliya ah diyaradaheed halkan ayaa lag maamulaya mar kale hadan waxay ku xejiyeen in bil iyo ayaamo ka dib Ha,yadah ICAO si toos ah ugu wareejin doonto. Halkaan ay dood ka imaneyso oo dhaneysa hadiiba aan wali lagu wareejin somaaliya hawadeed balse ay u diyaar garoobayso in lagu wareejiyo maxay tahay daah furida maanta la daah-furaayo in somaaliya hawdeed la soo wareegtaya ? Waxa la odhan karaa waa sidii ninkii tuuga ah ee ka soo xaday Reer joog hilbo iyo subag isku jira lagu kaydiyey ee isagaan hubin isla soo taagay Magaaxi,il yartu is qabatay ee yidhi Maanta waxaan wada subag sixin ah oo jilaal cadaday jooga ee suuq ma loo hayaa ..ee la yidhi ahaa waa loo haya dabdeed nin kii magaaxi haysay yidhi si aan subag u miisno waa in la dhaaliya ee ninkii markuu dabka saaray Hilbihi kaga soo boodeen Ninkii oo Magaaxidii dhex fadhiya oo sheeko goos goos ah wada Ninkii Magaaxido oo cadhaysan yidhi waa ninkaga sheeko beenaali hurgufaya Adiga iyo jooga aad wada horta war ma isu heysaan halkaan Ninkii lagu qabtay markii su,aalo kale la sii wadiyeey inuu soo xadey micnihi waxay meesha laga sheegayo iyo hab-dhaqanka ay ku daadihinayaan waa laba arimood oo wax la wadaga sheekad kor ku xusan waa la wareegnay iyo waa inala ku wareegin doona bilo ayaamo kadib adiguba Caqlaad leedahaye ma kula tahay wax lagugu sheego karo inay wax ka jiraan waxaan kaga gud bayaa warkii jira cakaar ayuu iman baerto Ayaan wax kale la maqlin.
Gunaanad
===========
Sheekada ay soomaliya kuwa loogu magaacbo madaxdeed la soo gole fadhiisteen waxay ka fog tahay runta iyo xaqiiqda ka jirta Somaliay iyo waxii ku xidiidhsan ,Soomaliya hawo hadalkeed daaye dhulkeed Ayaan lagu haleyn kari la yahay walin ma muuqato wax xal ah oo ka soo naasa cadi .Tusaale yar aan u soo qaadano waxay ka hadlayaan hawadsare ayaan la soo wareegnay waa ta koobaade Garoonkooda ciidamo ay leedahay somaliya oo ilaaliya ma jiran waxa gacanta ku haya Ciidamo Marakanku leeyahay oo ka howl galyey ilaa 12 sandood ee ugu danbeeyay walin ku haya xaga Maamulkan waxa la wareegay Shirkado Turkigu leeyihiin oo adeegyad iyo kal deberka Mush tamac wada un adeega sida maalin ah .2) soomaliya oo dhan iska daayo halka Nimanka madaxda loogu magaacbo joogan waxaa ku gadaam oo amaankeed gacanta ku haya Nimanka la yidhaado Amisom oo maalin walba waa la ogsoon yahay waxnyaalah ka dhac garoonka iyo xerada ay Amisom leedahay Nimanka iyaga ahi ku xareesan yihiin. Marka waxa is weydiin mudan Hawadsare meesha lagu maamulaya waa in amaankeedi yahay mid sugan oo aan shaki iyo xagal daac la soo gudboonaan karin waana in Xukumada Dalka Hogaanka u haysa so buuxda masuuliyadeed u qaadi karta intaana Soomaliya Adigaaba ahadlay,e hadalkeeda na da,aa .
Waxaan ku tilmaami karaa laba mid kood marka hore horta Aduunyada maanta dhibaatadu meesha ay ka jirto uun ayaa wax la la qabtaaye wax haya,yadah aduunak soo go,ay gaar ahaan Qaramada midoobay iyo inta la howl gasha u jeedka laga leeyahay na waa mid laga sii baaran degay nooc kast uu ha noqde .
)2 waxaa igu muuqata waa in si buuxda la yidhaado soomaliay hawadad adiga ka masuul ah maanta waxi ka danbeeya ayado sidan ah waa ruux asago aan seexan riyoonaya sababto ah dhibi kuma jirto in soomaliya hawdeed maamusho balse waxa dhibi ka jirta dhibaatad kale eek a soo gaadahaysa Aduunka kale soomaliya awilb dabka ayeey isa saaratay 27 sandood waa olaalesay walin waa huraya ta an marnab la rabin waxa weeye ka aan isagu is olaalin ee iska ilaaliyeey in waxi kale dhib u keenaya laga ilaaliyo marka Xamar iyo waxii ku abtirsada ee dawaldodu halka tahy waxaan odhan laha marka hore seexda dabdeedna riyad waa suurto gal o ha marka hore nadaam dawladeed iyo amnigiisis mid Ummadeed iyo Dhul iyo bad ba ka adkaad keenana una hogaamsama ka dib hawadasare ka hadla markaas ayaa hadlkeed iyo u hawl galkeedu idila gudboon yahay .
Abokor Mohamud
abokorm@hotmail.co.uk
Bolton Uk
Waa Bilaahi Towfiiq.
